نماتودها، اغلب ازطریق رخنه به سلول های ریشه توسط سنسور (استایلت) خود به گیاهان حمله می کنند. آنها بزاق ترشح کرده و از این راه موجب حل شدن محتویات سلول که برای تغذیه آنها به کار می رود، می گردند. آنها وارد ریشه شده و در درون آن پیش می روند یا خود را به سلولهای اختصاصی و تغییریافته ای متصل می سازند که به عنوان منبع غذایی برای نماتود عمل می کند. تصور شده است که ترشحات نماتودها حاوی موادی است که نماتودها ازآنهابرای حمله به گیاه وایجادآلودگی موفق، استفاده می کند. این مواد، ظاهراً تفریخ شدن تخم ها، دفاع از خود، حرکت ازمیان بافت های میزبان و در ایجاد، حفظ محل ومنبع تغذیه، نقش دارند. ترشحات نماتود از چند دستگاه یا ساختمان بدن آنها ازجمله کوتیکول، آمفید و سلولهای غدد مری، تولید می شود.

ترشحات کوتیکول

سطح کوتیکول لاروهای جوان نماتودها، با پروتئینی پوشیده شده است که قابلیت اتصال به رتینول و اسیدهای چرب لینولنیک ولینولئیک داشته واز تغییرات این ترکیبات توسط لیپواکسی ژنازها، بازداری می کند. پراکسیده شدن لینولنیک اسید توسط لیپواکسی ژنازها، یکی از مراحل سنتز اسید جاسمونیک است که به عنوان ترکیب علامت دهنده در القای فعالیت های دفاعی سیتمیک عمل می کند. همچنین، پراکسید شدن چربی ها با لیپواکسی ژناز منجر به تولید مولکول های اکسیژن فعال درگیاه می شود. بنابراین، پروتئین ترشح شده برسطح کوتیکول نماتود، ازطریق جلوگیری ازفعالیت لیپواکسی ژنازموجب پایین آمدن سطح پاسخ های دفاعی گیاه و در نتیجه حفاظت نماتود از این پدیده ها می شود. تولیدگونه های مختلف اکسیژن فعال نیز باعث نامساعد شدن محیطبرای زندگی و فعالیت نماتودها میشود. بدین ترتیب، پراکسی ردوکسین ها، که تیره ای ازپراکسیدازها هستند، آب اکسیژنه تولیدشده درمحل تماس نماتود با گیاه راتجزیه می کنند. سوپراکسید دیسموتاز نیز که مصرف کننده رادیکال های آزاد اکسیژن است، در ترشحات کوتیکول وجود دارد.

تراوش های امفید

نقش امفیدها وترشحات آنها در ایجاد بیماری روشن نیست.ولی،شواهد نشان دهندۀ این است که آنها نقش مهمی در آماده سازی و حفظ محل های مناسب تغذیه دارند. دوژن تولیدکننده دو پروتئین کوچک از امفیدها، همسانه سازی گردیده است ولی نقش این پروتئین ها در ایجاد بیماری هنوز روشن نیست.

تراوش های غدد مری

سال های بسیاری است که نقش غده های مری به عنوان یک منبع اصلی پروتئین هایی که در برقراری ارتباط انگلی نماتود با گیاه اهمیت دارند، مطرح است. دو ترادف که یکی با ژن مولد ماده حساسیت زایی زهر بال غشائیان و دیگری با ژن پروتئین شبه سلولاز ( که قادر به اتصال به سلولوز است) مشابهت دارند، درآن شناسایی شده  است. تعداد بسیاری ژن دیگرنیزمورد شناسایی قرار گرفته اند و پروتئین های تولیدی آنها دردست بررسی است.

اگر چه، بیش از 25 ژن مقاومت (ژنهای R) در برابرنماتود در گیاه شناسایی شده است، اما محصولات احتمالی که به وسیله ژن های ناپرآزاری(avr) نماتودها ساخته می شود، هنوز جدا نشده اند. البته تمامی مقاومت گیاهان در برابر نماتودها، به وسیله ژن های R ایجاد یا تأمین نمی شود.

منبع:

گیاهپزشکی۱۱۰